Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Έρχεται για ακόμη μια φορά τα τελευταία χρόνια
ένα νομοσχέδιο που αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Σταθμοί για τους Δήμους και Περιφέρειες (πρώην
Νομαρχίες) μπορεί να χαρακτηριστούν οι νόμοι με την επονομασία «Καποδίστριας»
(1 & 2), ο νόμος 3463/2006 (νόμος Παυλόπουλου) και τελευταία ο
«Καλλικράτης» (νόμοι 3852/10 & 4071/12).
Η Συντονιστική Γραμματεία σε συνεχείς
συνεδριάσεις της και αφού εξέτασε με προσοχή όλα όσα διαλαμβάνονται τόσο στους νόμους 3463/2006, 3852/10 (Καλλικράτης) όσο
και στις προτάσεις της Επιτροπής για τη
Θεσμική συγκρότηση και λειτουργία της Τ.Α. (Παράρτημα ΙΙ), για τα Όργανα και το εκλογικό σύστημα (Παράρτημα
ΙΙΙ), αλλά και τους θεσμούς κοινωνικής συμμετοχής (Παραρτήματα IV, V
& VI) φέρνει για συζήτηση στο διευρυμένο Συμβούλιο
Διοίκησης της Δημοτικής μας την αξιολόγηση των προτάσεων της.
1.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Τ.Α.
Αν κάνουμε μια γενική και σύντομη αναφορά στα προαναφερόμενα νομοθετήματα θα
μπορούσαμε να παρατηρήσουμε:
·
Ο «Καποδίστριας I & II»
αναφερότανε κυρίως στη συνένωση Δήμων και Κοινοτήτων, εξαιρουμένης της Αττικής, δηλαδή σε μια
καλύτερη χωροταξική διευθέτηση με κριτήρια κυρίως πολιτικά και καθόλου
επιχειρησιακά.
·
Ο 3463/2006 τακτοποιούσε τη λειτουργία των Ο.Τ.Α.
(από εκλογικό σύστημα μέχρι σύσταση και λειτουργία Δημοτικών Συμβουλίων και
Επιτροπών καθώς και συστήματα ελέγχου) αλλά, παρά την συναίνεση που υπήρχε, την
εποχή εκείνη, στους κόλπους των Ο.Τ.Α., ο
νομοθέτης δεν είχε την πολιτική βούληση να κάνει ουσιαστικές αλλαγές.
·
Ο νόμος «Καλλικράτης», που κράτησε σχεδόν όλα τα
άρθρα του νόμου 3463/2006 που αναφερότανε στη λειτουργία των Ο.Τ.Α., ουσιαστικά
αναφέρεται στα εξής διακριτά επίπεδα:
o Χωροταξικό:
§ Με
δραστική μείωση των Δήμων. Τα κριτήρια που επιλέχθηκαν για το σχεδιασμό αυτό
είχαν στοιχεία σύγκρισης (τόσοι δήμοι στην Δανία, τόσοι στην Ολλανδία, κλπ) και
καθόλου επιχειρησιακά δεδομένα (μονάδες αποτελέσματος – result units).
§ Ο «Καλλικράτη»
δεν απέδωσε τα αναμενόμενα στον Πολίτη αποτελέσματα και η κριτική δυστυχώς περιορίστηκε
στο αν «μαζεύονται τα σκουπίδια» ή από ποια πόλη είναι ο Δήμαρχος.
o Λειτουργικό:
§ Κατ’
αρχάς πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο νόμος 3852/10 δεν είναι ένα απλό νομοθέτημα
που αναφέρεται μόνο στη λειτουργία των Ο.Τ.Α., αλλά ρυθμίζει την «αρχιτεκτονική» της
λειτουργίας τους Κράτους (κεντρική διοίκηση και αυτοδιοίκηση 2 βαθμών).
§ Αναφέρεται
στο ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων Κεντρικής Εξουσίας και Τ.Α σύμφωνα με το άρθρο
101 παράγραφος 1 του Συντάγματος.
§ Ενθαρρύνει
τη διεύρυνση της Τοπικής Δημοκρατίας και της τοπικής αποκέντρωσης και
αποσυγκέντρωσης εξουσιών από τον κεντρικό Δήμο στις Δημοτικές Ενότητες.
§ Βάζει θέματα
Εποπτείας Ο.Τ.Α.
o Οικονομικό και αναπτυξιακή προοπτική της Τ.Α.
§ Αλλαγές
στον τρόπο σύνταξης του προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α.
§ Εισάγει
το Πρόγραμμα «Ελληνική Αρχιτεκτονική Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης – ΕΛΛ.Α.Δ.Α.»
που έχει σα σκοπό την υποστήριξη των νέων δήμων, την ενίσχυση της τοπικής και
περιφερειακής ανάπτυξης.
Μετά από μια υπέρ-εξαετή εφαρμογή του εν λόγω
νόμου, εξαιρουμένου του χωροταξικού, που ο καθένας μας μπορεί να έχει τη δική
του άποψη και θέση, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι:
§ Το
σημαντικό νομοθέτημα «Καλλικράτης» περιλαμβάνει σωστές και καινοτόμες προτάσεις (π.χ. συμπαραστάτης του δημότη και
της επιχείρησης, Δημοτικές Ενότητες κ.λπ.) αλλά δεν είναι πάντοτε εφαρμόσιμο
γιατί απουσίαζε από τους συντάκτες του η πρακτική εμπειρία.
§ Η
εισαγωγή και εφαρμογή του νόμου έγινε χωρίς καμιά προετοιμασία κυρίως στους
δήμους που δημιουργήθηκαν από συνένωση πολλών μικρών δήμων ή κοινοτήτων και
έτσι δεν μπόρεσε να γίνει κατανοητός και εφαρμόσιμος σε όλη την έκταση του.
§ Δεν
έγινε κανένας «Κύκλος Ελέγχου» για τον εντοπισμό τυχόν αστοχιών και οι όποιες
αλλαγές που έγιναν (νόμος 4071/12) κινήθηκαν σε «ρηχά νερά» και όχι σε θέματα
ουσίας.
Η απεικόνιση της φιλοσοφίας της νέας
Αρχιτεκτονικής για τη Διοίκηση και την Αυτοδιοίκηση μπορεί να παρουσιαστεί όπως
το παρακάτω σχήμα:
2.
ΠΡΟΤΑΣΗ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ»
Ξεκινώντας με μια γενική παρατήρηση θα μπορούσαμε
να πούμε ότι η σχετική πρόταση της επιτροπής (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι) έχει
συνταχθεί με «παραδεδεγμένους τρόπους» σύνταξης μιας πρότασης και η χρήση του
Κύκλου Deming είναι ορατή σε όλο το κείμενο της.
Σε αντίθεση με τον αρχικό νόμο «Καλλικράτη» όλες
σχεδόν οι ομάδες της Επιτροπής έχουν
στελεχωθεί από υπηρεσιακούς παράγοντες. Αυτό δυστυχώς, μπορεί και να σημαίνει υιοθέτηση από την Επιτροπή των πολιτικών
«επιθυμιών» των προϊσταμένων τους ή και του κυβερνόντος κόμματος και με μια
τέτοια πρακτική μπορεί να μην έχει και την
απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση.
Η τελική εισήγηση της επιτροπής
που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο
5 του νόμου. 4368/2016 προς τον Υπουργό Εσωτερικών περιέχει συνοπτικά τα
παρακάτω θέματα:
1. Προτείνεται
ένα μοντέλο επαναοριοθέτησης αρμοδιοτήτων.
2. Εξειδικεύεται
η «μοντελοποίηση» των Ο.Τ.Α., ώστε να αντιμετωπίζονται διακριτά ειδικές
κατηγορίες δήμων.
3. Επανασχεδιάζονται
οι θεσμοί ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, (Δημοτικές Κοινότητες) ώστε να
δημιουργηθούν ισχυρές τοπικές δομές, με ουσιαστικές αρμοδιότητες.
4. Αποσυνδέονται
οι αυτοδιοικητικές εκλογές από τις ευρωεκλογές, ενώ προτείνεται ως εκλογικό
σύστημα για τα δημοτικά συμβούλια η απλή αναλογική, με διατήρηση του θεσμού του
Δημάρχου που θα εκλέγεται, ως επικεφαλής
του αντίστοιχου συνδυασμού, σε δεύτερο γύρο, αν χρειάζεται.
5. Προτείνεται
ένα νέο, σύστημα οικονομικής διαχείρισης
και δημοσιονομικής εποπτείας των Ο.Τ.Α.
6. Ενισχύονται
οι διαδικασίες συμμετοχικής κατάρτισης του προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α.
7. Προτείνεται
η αλλαγή του τρόπου κατανομής της κρατικής επιχορήγησης των Ο.Τ.Α.
8. Επικαιροποιούνται
οι διαδικασίες του αναπτυξιακού προγραμματισμού.
3.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΤΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ
·
Μέχρι σήμερα δεν έχουμε τη νομοτεχνική επεξεργασία του νομοσχεδίου στο
οποίο θα καταλήξει η πρόταση της εν λόγω επιτροπής, ούτε βέβαια γνωρίζουμε τις
απόψεις της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Εσωτερικών για τις πολιτικές επίσημες
θέσεις τους.
·
Δεν φαίνεται να δίνεται έμφαση τις βασικές αρχές της Συνθήκης της Λισσαβόνας,
δηλαδή της εγγύτητας, της διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης της
εξωστρέφειας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της συμμετοχικής δημοκρατίας
αλλά και της εμβάθυνσης μιας έννοιας τόσο βασική για την ουσιαστική ολοκλήρωση
της ΕΕ.
·
Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία μιας
πολύπλευρης μεταρρύθμισης, είναι η επίτευξη της ευρύτερης δυνατής συναίνεσης
και η οικοδόμηση μιας πολυμερούς μεταρρυθμιστικής συμμαχίας. Από τις μέχρι
σήμερα θέσεις των οργάνων της Αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΕ) φαίνεται ότι δεν ισχύουν τα
ανωτέρω.
·
Ειδικότερα στο κεφάλαιο Β
Διοικητική Υποστήριξη και συγκεκριμένα στην αποτίμηση και τις προοπτικές δεν
συμφωνούμε με την εκτίμηση ότι σε πολλούς Δήμους δεν μπόρεσαν να λειτουργήσουν
οι υπηρεσίες Δόμησης και Τεχνικές Υπηρεσίες λόγω ελλείψεως προσωπικού κλπ., και
αυτό γιατί αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το σχεδιασμό των Δήμων και την
αιτιολογική έκθεση του νόμου «Καλλικράτη» που ρητά αναφέρει, εκτός των άλλων, ότι
οι νέοι Δήμοι μπορούν να υποστηρίξουν τις βασικές τους λειτουργίες τους.
·
Εκφράζουμε την αντίρρησή μας για
την επανασύσταση Πολεοδομίας σε επίπεδο Περιφέρειας και αυτό επειδή γνωρίζουμε τον τρόπο που λειτούργησαν
αυτές ακόμα και όταν υπήχθησαν στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις αλλά κυρίως
γιατί αυτό έρχεται αντίθετο βασικές αρχές της
Συνθήκης της Λισσαβόνας και συγκεκριμένα σε αυτή της εγγύτητας.
4.
8
ΘΕΣΜΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΤΗΣ Τ.Α.
|
8
|
Σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή η Τοπική
Αυτοδιοίκηση αναγορεύεται σαν κύριος φορέας ευθύνης για την τοπική ανάπτυξη
αλλά και τη διοίκηση των τοπικών
υποθέσεων.
Στο νόμο 3852/10 (Καλλικράτης), γίνεται αναφορά
στις Δημοτικές Κοινότητες (Μέρος Β άρθρο 8, Κεφάλαιο Δ άρθρα 79-91,
Αρμοδιότητες άρθρο 83) περιγράφονται οι εκχωρούμενες αρμοδιότητες που
περιληπτικά αναφέρονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ.
Η Επιτροπή προτείνει την κατάργηση των Δημοτικών
Ενοτήτων αντικατάστασή τους με Συμβούλια. Επίσης προτείνει την ενίσχυση τους με
αποφασιστικές αρμοδιότητες. (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ).
Μετά από τις εν λόγω προτάσεις της Επιτροπής
παρατηρούμε:
·
Καταρχάς πρέπει να αναφέρουμε ότι
πάγια πολιτική θέση της Δημοτικής μας Παράταξης ήταν και είναι η πραγματική
εκχώρηση αρμοδιοτήτων στις Δημοτικές Ενότητες που εκτός των άλλων ενισχύει την τοπική δημοκρατία και κάνει το Δημότη
ουσιαστικό συμμέτοχο στη λειτουργία της κοινωνίας που ζει και
δραστηριοποιείται. Αυτή η θέση μας ήταν μια από τις κύριες διαφωνίες μας με τις άλλες Δημοτικές
Παρατάξεις και ίσως ο κύριος λόγος των μη συνεργασιών.
·
Συνεπώς δεν θα μπορούσαμε να
έχουμε αντίρρηση στη πρόταση της Επιτροπής που προτείνει την ενίσχυση των
Δημοτικών Ενοτήτων ή όπως αλλιώς αναφέρονται στο κείμενο της, με αποφασιστικές
αρμοδιότητες (βλέπε και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ).
5.
ΟΡΓΑΝΑ - ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ παρατίθενται τα άρθρα του νόμου
«Καλλικράτης» και οι προτάσεις της Επιτροπής.
Παρατηρούμε επίσης ότι στην πρόταση της Επιτροπής
(ρύθμιση κυβερνησιμότητας των Ο.Τ.Α.) περιλαμβάνονται και θέσεις που δεν υπάρχουν
στο νόμο 3852/10.
·
Δεν έχουμε διαφορετική άποψη για την αποσύνδεση
των Δημοτικών Εκλογών από αυτές για την Ευρωβουλή. Ούτε βέβαια για το χρόνο
πραγματοποίησής τους ή της ανάληψης των καθηκόντων της νέας Δημοτικής Αρχής.
·
Η σημαντικότερη όμως αντίρρησή μας έχει να κάνει
με τη θέσπιση της Απλής Αναλογικής για την κατανομή του συνόλου των εδρών του
Δημοτικού Συμβουλίου αλλά και των Συμβούλων Δημοτικών Κοινοτήτων και αυτό
γιατί:
o Είναι γνωστά
σε όλους μας τα προβλήματα λειτουργίας που παρατηρήθηκαν όχι μόνο στο Δήμο μας
αλλά και σε πολλούς άλλους Δήμους της Χώρας μας και τις δύο δημοτικές περιόδους
(2011 μέχρι και σήμερα), παρόλο που οι
πλειονοψηφήσαντες συνδυασμοί είχαν την απόλυτη πλειοψηφία στα Δημοτικά τους Συμβούλια.
o Συνεπώς
δε μπορούμε να φανταστούμε τι θα μπορούσε να συμβεί στο Δήμο και τους Δημότες, αν με τα
τελευταία εκλογικά αποτελέσματα και τη θέσπιση της απλής αναλογικής, η παράταξη
του κυρίου Ζαμάνη, λόγου χάριν, θα είχε
περίπου 12 Δημοτικούς Συμβούλους σε αντίθεση με τους 25 που διαθέτει σήμερα. Πως
θα λειτουργούσε ο Δήμος και πως θα λαμβάνονται οι αποφάσεις που αφορούν τους
Δημότες; Οι συνεχείς διαφοροποιήσεις μελών της πλειοψηφίας στις Δ.Ε τι
αντίκτυπο θα είχαν στην τοπική κοινωνία;
Υπενθυμίζουμε και τη σχετική εισήγηση της
Συντονιστικής μας Γραμματείας με τίτλο «Η βασική παθογένεια που επικρατεί
σήμερα στο χώρο της Τ.Α.,» που έκανε ο κύριος Φωτάκης στην προηγούμενη
(10/4/2017) συνεδρίαση μας.
·
Διαφωνούμε επίσης για την πλήρη κατάργηση της
εσωτερική διαίρεσης των Δήμων και κυρίως για την ενιαία εκλογή των Δημοτικών
Συμβούλων σε όλο το Δήμο και αυτό γιατί:
o Η
ενιαία εκλογή Δημοτικών Συμβούλων θα έχει σαν αποτέλεσμα, πρακτικό και
ουσιαστικό, τον αποκλεισμό εκλογής Δημοτικών Συμβούλων που θα προέρχονται από
μικρές σε αριθμό ψηφοφόρων Δημοτικές Ενότητες. Σκεφτείτε τι πιθανότητες εκλογής
θα έχει ένα υποψήφιος από την Σταμάτα ή Ροδόπολη από τον αντίστοιχο του Αγίου Στεφάνου ή των άλλων μεγαλύτερων
Δημοτικών Ενοτήτων.
·
Ριζική είναι και η αντίρρησή μας στην κατάργηση της αυτονομίας των Δ.Ε. τόσο σε επίπεδο λειτουργίας όσο και σε
επίπεδο εκλογής καθώς και στην αυτόνομη κατάρτιση συνδυασμών για κάθε
Συμβούλιο Δημοτικής Ενότητας.
·
Πιστεύουμε ότι αν υιοθετηθούν οι
προτάσεις της Επιτροπής με δυνατότητα ψήφισης των εκπροσώπων των Δ.Ε.
ανεξάρτητα από τους κεντρικούς συνδυασμούς θα επέλθει πλήρη διάλυση των τοπικών
κοινωνιών και θα αναπτυχθούν φυγόκεντρες δυνάμεις και διάλυση του κοινωνικού
τους ιστού. Ας σκεφτούμε και το ενδεχόμενο οι πλειονοψηφήσαντες συνδυασμοί στις
Δημοτικές Ενότητες να έχουν διαφορετική δημοτική ή πολιτική άποψη από εκείνη της
Διοίκησης του Κεντρικού Δήμου.
·
Αναφορικά με τις Βασικές Αρχές
και το Σύστημα Διοίκησης των Δήμων (απλοποίηση του συστήματος διοίκησης, με
κατάργηση επιτροπών, κλπ) χωρίς να εκφράζουμε διαφωνία διαπιστώνουμε μια
ατολμία ή έλλειψη γνώσης αφού από την πρόταση αυτή απουσιάζουν οι παραδεδεγμένες
αρχές Οργάνωσης – Διοίκησης, του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης αλλά και του
Εσωτερικού Ελέγχου (όλα νόμοι του κράτους τουλάχιστον από 2006).
·
Τέλος στην πρόταση της Επιτροπής
για «Ρύθμιση της Κυβερνησιμότητας των Ο.Τ.Α.» , είναι φανερή η «απέλπιδα»,
προσπάθεια που γίνεται, για την κάλυψη του
κινδύνου της πλήρους «ακυβερνησίας» των Δήμων. Λέξεις, φράσεις ή προτάσεις όπως
«διαμόρφωση διαδικασιών προδιαβούλευσης» ή «εποικοδομητικής άρνησης ψήφου» ή τα
τέλος «θεσμού τοπικού δημοψηφίσματος», δεν υπάρχουν ούτε στο λεξικό της Google. Η υπερψήφιση μιας τέτοιας πρότασης δυστυχώς επιτείνει
τη συσκότιση των πολιτικών προθέσεων της Κυβέρνησης (αν τελικά είναι αυτές που εκφράζονται
από τις κοινοποιημένες θέσεις του Γ.Γ. του ΥΠΕΣ), οδηγούν το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
στην καταστροφή και στην πλήρη διάλυσή του και την κοινωνία σε αυταρχικά
μονοπάτια. Υπενθυμίζουμε και εδώ τη σχετική εισήγηση της Συντονιστικής μας
Γραμματείας με τίτλο «Την πορεία των συνεργασιακών διαδικασιών στο Δήμο μας»
που έκανε ο κύριος Σαρρής στην προηγούμενη (10/4/2017) συνεδρίαση μας.
Ιδιαίτερης σημασίας μπορεί να
αποτελούν και οι θέσεις του αρμόδιου Υπουργού ο οποίος δήλωσε:
«Αναφορικά με την καθιέρωση της απλής αναλογικής στις
δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, ο κ. Σκουρλέτης αφήνει ανοικτό το
ενδεχόμενο να εμπεριέχει και στοιχεία πλειοψηφικού προκειμένου να επιτευχθεί η
περίφημη κυβερνησιμότητα. Συγκεκριμένα, κάνει λόγο για σκέψεις, ένας
συνδυασμός που λαμβάνει άνω του 45% στον α΄ γύρο να μπορεί να έχει την απόλυτη
πλειοψηφία των δημοτικών ή περιφερειακών συμβούλων ή, κατ’ επέκταση ο
πρώτος συνδυασμός να λαμβάνει μία μικρή πριμοδότηση στον αριθμό των συμβούλων
του. Ιδιαίτερη, όμως, σημασία δίνει το θέμα των θεσμικών ασφαλιστικών δικλείδων
προκειμένου να μην οδηγούμαστε σε αδιέξοδο.
Με
τα προαναφερόμενα του κυρίου Υπουργού επιβεβαιώνεται η θέση της Συντονιστικής
μας Γραμματείας (Γενικές Παρατηρήσεις παράγραφο 1) αφού τελικά δεν έχουμε στα
χέρια μας ούτε το προσχέδιο του νόμου.
6.
ΘΕΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Στο νόμο 3852/10 (Καλλικράτης) γίνεται σαφής αναφορά στις
Συνελεύσεις Δημοτών Δημοτικών Κοινοτήτων
(ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV) ενώ στο νόμο 3463/2006 δεν υπάρχει αυτοτελές άρθρο που να αναφέρεται
σ’ αυτές, εκτός αυτών που αναφέρονται στο άρθρο
217 (Απολογισμός
πεπραγμένων Δημοτικής Αρχής.
Συνεπώς για τις Συνελεύσεις του Δήμου παραμένει η διαδικασία του
απολογισμού του Δημάρχου (ΠΑΡΑΤΗΜΑ VII) που από την
υπάρχουσα εμπειρία απέδειξε ότι δεν προσφέρει τίποτα σημαντικό στη Δημοτική Δημοκρατία και τις συμμετοχικές διαδικασίες
των Πολιτών.
Γιατί είναι γνωστό ότι η διαδικασία αυτή εξελίσσεται σε μια χωρίς
τέλος (ατέρμονη) ομιλία του Δημάρχου ή των άλλων στελεχών της Διοίκησης ή τέλος
των Συμβούλων της Μειοψηφίας χωρίς τελικά να ακούγονται και συνεπώς να
λαμβάνονται υπόψη οι θέσεις και προτάσεις Συλλόγων, Φορέων ή και Δημοτών.
Στο συνημμένο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V (προτάσεις της Επιτροπής) δίνονται
ουσιαστικότερες προτάσεις για τους θεσμούς Κοινωνικής Συμμετοχής και αν αυτές
μπορούν να εφαρμοστούν ή γίνουν κατανοητές από τις Διοικήσεις των Δήμων και
χωρίς προσκόμματα από την Κεντρική Εξουσία (Αποκεντρωμένη Διοίκηση) θα μπορούν
να προσφέρουν ουσιαστικές υπηρεσίες στην Τοπική Δημοκρατία και κυρίως θα
αναγορεύσουν το Δημότη κύριο εκφραστή των λαϊκών και κοινωνικών απαιτήσεων.
Τέλος στο ΠΑΡΤΗΜΑ VI δίνονται συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς
μπορεί να λειτουργήσουν οι συμμετοχικές διαδικασίες, πρακτικές εφαρμογές από
την εμπειρία εφαρμογής σε χώρες της Ε.Ε. και τέλος εφαρμογή με έρευνα μέτρησης
βαθμού ικανοποίησης των Δημοτών.
Για τη
Συντονιστική Γραμματεία
Παναγιώτης Βορριάς
Πρόεδρος
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΕΝΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
·
Μέρος πρώτο: Αρμοδιότητες και διαφορετικά
«μοντέλα» Ο.Τ.Α. Δηλαδή:
o
Αρμοδιότητες μεταξύ των επιπέδων Διοίκησης (που
είναι βέβαια δύο Κράτος και Τ.Α. και όχι τρία).
o
Τη Διοικητική Υποστήριξη
o
Τα αναγκαία μοντέλα διοίκησης των Δήμων (μικροί
νησιωτικοί ή/και μειονεκτικοί Δήμοι Μητροπολιτική διακυβέρνηση.
·
Μέρος δεύτερο: Θεσμική συγκρότηση και λειτουργία
της Τ.Α., που περιλαμβάνει:
o Τη
χωροταξική διάρθρωση και τη Διοικητική
διαίρεση
o Τα
όργανα διοίκησης των Ο.Τ.Α. και το εκλογικό σύστημα με το οποίο εκλέγονται.
o Το
Σύστημα Διοίκησης
o Η
καταστατική θέση των Αιρετών
o Οι
θεσμοί κοινωνικής συμμετοχής και ελέγχου
o Η
Εποπτεία των Ο.Τ.Α.
o Η
θεσμοί τοπικής Διαμεσολάβησης και
o Τα
νομικά πρόσωπα των Ο.Τ.Α.
·
Μέρος τρίτο: Τα οικονομικά ζητήματα των Ο.Τ.Α.
και η αναπτυξιακή προοπτική τους, ήτοι:
o Σύνταξη
προϋπολογισμού – Παρατηρητήριο
o Οικονομική
Διοίκηση – Διαχείριση των Ο.Τ.Α.
o Η
κατάταξη των Δήμων σε κατηγορίες ανάλογα με τις οικονομικές δραστηριότητες που
μπορούν να αναλάβουν.
o Οι
διάφοροι έλεγχοι
o Η
διαφάνεια, ο έλεγχος και η συμμετοχή στις διαδικασίες προϋπολογισμού
o Η
διαχείριση εσόδων ανταποδοτικών υπηρεσιών
o Οι
διάφορες επιχορηγήσεις, οι Κ.Α.Π. αλλά και η φορολογική αποκέντρωση
o Τα ίδια
έσοδα
o Ο
δανεισμός
o Η
περιουσία και τα διάφορα κληροδοτήματα προς τους Ο.Τ.Α. (καταγραφή και
παρακολούθηση της ακίνητης περιουσίας, η διαχείριση – αξιοποίηση των
περιουσιακών τους στοιχείων, ο αναπτυξιακός προγραμματισμός, τα επιχειρησιακά
προγράμματα, και τέλος η αναπτυξιακή διπλωματία και των δύο βαθμών
αυτοδιοίκησης).
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
ΘΕΣΜΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ Τ.Α.
7.
Θεσμοί
ενδοδημοτικής αποκέντρωσης - Δημοτικές Ενότητες (Δ.Ε.)
|
«ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»
|
ΠΡΟΤΑΣΗ
|
ΟΡΓΑΝΑ - ΕΚΛΟΓΗ
|
|
Δημοτικές Κοινότητες
(Νόμος 3852/2010 Μέρος Β άρθρο
8)
Κεφάλαιο Δ
Άρθρα 79 - 91
|
Κατάργηση &
αντικατάστασή τους με Συμβούλια. Ενίσχυση με αποφασιστικές αρμοδιότητες.
|
·
Συμβούλιο & Πρόεδρος
·
Δυνατότητα ψήφισης εκπροσώπων
Δ.Ε. ανεξάρτητα από κεντρικούς συνδυασμούς
·
Έμμεση εκλογή Προέδρου μεταξύ των εκλεγμένων μελών του.
·
Δικαίωμα ψήφου στο Δ.Σ. για θέματα που αφορούν τη Δ.Ε. του.
|
|
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
• Αποφασίζει για την:
o Προέγκριση ίδρυσης ή εγκατάστασης καταστημάτων, επιχειρήσεων και λοιπών
δραστηριοτήτων.
o Χορήγηση της άδειας λειτουργίας μουσικής
o Προτείνει χώρους για τις λαϊκές αγορές.
o Εκφράζει απόψεις και διατυπώνει
απόψεις σχετικά με τα ακόλουθα θέματα:
–Τις Υπηρεσιακές Λειτουργίες του Δήμου για τις οποίες συντρέχουν δυνατότητες
λειτουργίας τους στη Δημοτική Κοινότητα
–Την αξιοποίηση των ακινήτων του Δήμου
–Την πολεοδομική ανάπτυξη και ανάπλαση της περιοχής
–Τη συντήρηση των οδών, τη συντήρηση, καθαριότητα και λειτουργία των πλατειών
και γενικά όλων των κοινόχρηστων χώρων.
–Την κυκλοφορία και τη συγκοινωνία
της περιοχής
–Την εκτέλεση νέων έργων και τη συντήρηση των έργων που έχουν εκτελεστεί
–Την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
–Την προστασία της δημόσιας υγείας
–Την περισυλλογή και εν γένει μέριμνα των αδέσποτων σκύλων
–Τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων
–Τη μέριμνα για την υγεία, την πρόνοια και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών
–Την εύθυμη λειτουργία των δημοτικών ιδρυμάτων και ΝΠΔΔ, των εκπαιδευτικών
ιδρυμάτων, των δημοτικών επιχειρήσεων .
–Την τροποποίηση των ορίων της Δημοτικής Κοινότητας.
–Την εξέταση γενικών ή ειδικών προβλημάτων που αφορούν τους κατοίκους της
περιοχής τους.
–Την αξιοποίηση των τοπικών πόρων
o Προωθεί τον εθελοντισμό και
συνεργάζεται με εθελοντικές ομάδες
|
·
Όλες οι
αρμοδιότητες συμβουλευτικού και γνωμοδοτικού χαρακτήρα που έχουν σήμερα οι
δημοτικές, κάποιες από τις οποίες θα
χαρακτηριστούν αποφασιστικές.
·
Όλες οι
αρμοδιότητες της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
·
Κάποιες αρμοδιότητες
της Οικονομικής Επιτροπής που έχουν γνωμοδοτικό & εισηγητικό χαρακτήρα
·
Κανονιστικές αποφάσεις – πλαίσιο (θεσμοθέτηση της αρμοδιότητας του
Δ.Σ. να λαμβάνει κανονιστικού χαρακτήρα αποφάσεις που θα περιλαμβάνουν τους γενικούς κανόνες-κατευθύνσεις
για κάθε θέμα και οι οποίες θα εξειδικεύονται με επιμέρους κανονιστικές
αποφάσεις που θα εκδίδει κάθε Δημοτική Ενότητα για την περιοχή της
|
|
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ΟΡΓΑΝΑ – ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
|
«ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»
(Νόμος
3852/2010)
|
ΠΡΟΤΑΣΗ
|
ΕΔΑΦΙΚΗ
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ
|
|
|
ΠΡΩΤΟΣ ΒΑΘΜΟΣ Τ.Α. Εκλογική Διαδικασία
Άρθρο 7: Δημοτικές
Αρχές
Άρθρο 8: Δημοτικές Κοινότητες – Όργανα Άρθρο 9: Διάρκεια Δημοτικής Περιόδου
|
·
Κάθε 4 ή 5 χρόνια και αποσύνδεσή τους από της Ευρωεκλογές
·
Πραγματοποίηση εκλογών τέλος Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου
·
Ανάληψη καθηκόντων νέας Δημοτικής Αρχής 1η Ιανουαρίου.
|
·
Πλήρης κατάργηση της εσωτερικής διαίρεσης των Δήμων και ενιαία εκλογή
των Δημοτικών Συμβούλων σε όλη την έκταση του Δήμου
|
|
|
Υποψηφιότητες (Άρθρο 18)
1. Η εκλογή του δημάρχου, των δημοτικών συμβούλων, των συμβούλων των
δημοτικών κοινοτήτων γίνεται
κατά συνδυασμούς. Υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών αποκλείονται.
2. Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει:
α) Τον υποψήφιο δήμαρχο.
β) Τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους, σε αριθμό ίσο τουλάχιστον με
τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως
και πενήντα τοις εκατό (50%).
γ) Τους υποψήφιους συμβούλους της δημοτικής κοινότητας. Ο αριθμός των
υποψήφιων συμβούλων της κάθε δημοτικής κοινότητας είναι ίσος τουλάχιστον με
τον αριθμό των μελών του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας, με δυνατότητα
προσαύξησης κατά έναν.
|
·
Κατάρτιση ενιαίου ψηφοδελτίου για όλο το Δήμο για κάθε συνδυασμό,
χωρίς προϋποθέσεις υποψηφίων κ.λπ. ανά Δημοτική Ενότητα
·
Καθιέρωση ελάχιστου αριθμού υποψηφίων Δημοτικών Συμβούλων ίσου με τον
αριθμό των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου και μέγιστου αριθμού ίσου με τον
αριθμό των εδρών +10%.
·
Αποσύνδεση των συνδυασμών που μετέχουν στις εκλογές για το (κεντρικό)
Δημοτικό Συμβούλιο από τους συνδυασμούς που καταρτίζονται σε κάθε Δημοτική
Ενότητα για το οικείο Συμβούλιο (βλ. παρακάτω σχετικά με την εκλογή των οργάνων ενδοδημοτικής
αποκέντρωσης).
·
Αυτόνομη κατάρτιση συνδυασμών για κάθε Συμβούλιο Δημοτικής Ενότητας.
|
|
|
|
Εκλογικό Σύστημα
Άρθρο 29: Εφαρμογή των
διατάξεων της νομοθεσίας
για την εκλογή βουλευτών
Άρθρο 30
Αριθμός συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας
Άρθρο 31
Επιτυχών - Επιλαχόντες
συνδυασμοί
Εκλογή δημάρχου
Άρθρο 32
Κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου
Άρθρο 34
Κατανομή των εδρών του
δημοτικού συμβουλίου
ανά εκλογική περιφέρεια
Άρθρο 36
Κατανομή εδρών των
συμβούλων της
δημοτικής κοινότητας
|
·
Προτείνεται η κατανομή του συνόλου των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου
από τον πρώτο γύρο με το σύστημα της απλής αναλογικής μεταξύ των συνδυασμών,
με βάση την «κλασική» μέθοδο της αναλογικής των υπολοίπων, όπως συμβαίνει
σήμερα για τον 1ο γύρο.
·
Προτείνεται η διατήρηση του θεσμού του Δημάρχου ως επικεφαλής συνδυασμού.
·
Ειδικότερα, σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50%+1 των
ψήφων κατά τον 1ο γύρο (οπότε ο επικεφαλής του αναδεικνύεται, αντίστοιχα, Δήμαρχος), θα
πραγματοποιείται επαναληπτική εκλογή σε 2ο γύρο μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, οπότε Δήμαρχος θα είναι ο επικεφαλής του πλειοψηφήσαντος στο γύρο
αυτό συνδυασμού, χωρίς ωστόσο αυτό να επιδρά στην κατανομή των εδρών που έχει
ολοκληρωθεί από τον 1ο γύρο.
·
Η αποσύνδεση της εκλογής των οργάνων της Δημοτικής Ενότητας από την
εκλογή του δημοτικού συμβουλίου, τόσο ως προς την κατάρτιση των συνδυασμών
(δηλ. ένας συνδυασμός να μπορεί να κατέλθει έγκυρα μόνο στο «κεντρικό»
Δημοτικό Συμβούλιο ή μόνο σε μία Δ.Ε.), όσο και ως προς την ανάδειξη των
επιτυχόντων (δηλ. δεν θα υπάρχει εξάρτηση των τοπικά επιτυχόντων από τον
κεντρικά επιτυχόντα συνδυασμό)
·
Καθιέρωση μόνο συλλογικών οργάνων και κατανομή των εδρών τους με απλή
αναλογική μεταξύ των συνδυασμών, με βάση τα αποτελέσματα κάθε Δημοτικής
Ενότητας
·
Έμμεση εκλογή του Προέδρου του συλλογικού οργάνου.
|
||
|
«ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» (Νόμος 3852/2010)
|
ΠΡΟΤΑΣΗ
|
|
Άρθρο 70:
Επιτροπές του δημοτικού συμβουλίου
Άρθρο 72:
Οικονομική επιτροπή – Αρμοδιότητες
Άρθρο 73:
Επιτροπή Ποιότητας Ζωής – Αρμοδιότητες
Άρθρο 74:
Συγκρότηση και Εκλογή
Οικονομικής Επιτροπής
και Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
Άρθρο 75:
Λειτουργία της
Οικονομικής Επιτροπής και
της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
|
·
Βασικές Αρχές
(α) Απλοποίηση του
συστήματος, με λιγότερα όργανα και διακριτούς ρόλους
(β) Ενίσχυση του πολιτικού ρόλου των άμεσα εκλεγόμενων οργάνων
(γ) Εισαγωγή ενός συστήματος
ελέγχου και εξισορρόπησης (checks and balances), που θα
αποτυπώνει τις νέες θεσμικές ισορροπίες, λαμβάνοντας υπόψη και την αναλογική
συγκρότηση των δημοτικών συμβουλίων
(δ) Καθιέρωση νέων θεσμικών διαδικασιών
διοίκησης των Ο.Τ.Α., με τη συμμετοχή
των εργαζομένων, αλλά και των πολιτών
(ε) Καθιέρωση είτε προληπτικών
είτε κατασταλτικών δικλείδων που θα αποτρέπουν τη δημιουργία
θεσμικών αδιεξόδων.
·
Σύστημα διοίκησης
Δήμων
1ον. Η
κατάργηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων της
στα Συμβούλια των Δημοτικών Ενοτήτων (βλ. αναλυτικά ανωτέρω).
2ον. Η
κατάργηση της Οικονομικής Επιτροπής και τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων της
είτε στα Συμβούλια των Δημοτικών Ενοτήτων είτε (όπου αυτό δεν είναι δυνατό)
στο Δημοτικό Συμβούλιο ή στην Εκτελεστική Επιτροπή, ανάλογα και με το
ειδικότερο περιεχόμενο εκάστης αρμοδιότητας.
3ον. Η
διάκριση των πολιτικών και των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων και τη μεταφορά τους
στα αντίστοιχου χαρακτήρα όργανα.
4ον. Η
αναβάθμιση του ρόλου του Γενικού Γραμματέα του Δήμου, ώστε να αποφορτιστεί ο
Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι από τις αμιγώς διεκπεραιωτικές και
διαχειριστικές αρμοδιότητες και να είναι σε θέση να επιτελούν τον πολιτικό
και επιτελικό τους ρόλο, παραμένοντας ωστόσο ο Γενικός Γραμματέας πολιτικό
στέλεχος του Δήμου (μετακλητός).
5ον. Η
ενίσχυση της υπηρεσιακής δομής των ΟΤΑ α’ βαθμού, με την καθιέρωση μεταξύ
άλλων ενός minimum θέσεων και οργανικών μονάδων σε κάθε κατηγορία ΟΤΑ α’
βαθμού, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες τους, που θα διασφαλίζει
τη συνέχεια και τη θεσμική μνήμη των υπηρεσιών, ανεξαρτήτως της εναλλαγής των
Δημοτικών Αρχών, και θα ενισχύει την επιχειρησιακή τους ικανότητα.
6ον. Η
συμμετοχή εκπροσώπου των εργαζομένων του Δήμου στις συνεδριάσεις είτε της
Εκτελεστικής Επιτροπής είτε του Δημοτικού Συμβουλίου είτε και των δύο αυτών
οργάνων, με δικαίωμα λόγου, σε όλα τα θέματα που αφορούν τον τρόπο διοίκησης,
το προσωπικό και τα οικονομικά του Δήμου.
7ον. Η
δημιουργία ενός τετραμερούς συστήματος διοίκησης των Ο.Τ.Α. με τα βασικά
όργανα που απεικονίζονται στον.
8ον. Η
ριζική αναμόρφωση των δευτερευόντων οργάνων, και συγκεκριμένα :
·
Η κατάργηση
των ειδικών επιτροπών με περιορισμένο, εκ του νόμου, αντικείμενο και την
καθιέρωση, γενικώς, της ελευθερίας των Δημοτικών Συμβουλίων να συγκροτούν
επιτροπές, είτε μόνο από μέλη τους, κατ' αναλογία της δύναμης κάθε παράταξης
(που θα μπορούν να έχουν και αποφασιστικές αρμοδιότητες) είτε και με τη
συμμετοχή εργαζομένων του Δήμου, άλλων φορέων και ιδιωτών (οπότε,
υποχρεωτικά, θα έχουν μόνο γνωμοδοτικό χαρακτήρα).
·
Η
αντικατάσταση της Επιτροπής Διαβούλευσης, από ένα Δημοτικό Κοινωνικό και
Οικονομικό Συμβούλιο, στο οποίο θα μετέχουν οι εκπρόσωποι όλων των βασικών
φορέων της περιοχής και το οποίο θα συνεδριάζει υποχρεωτικά σε τακτά και
σύντομα χρονικά διαστήματα, εκφράζοντας γνώμη επί όλων των θεμάτων που
απασχολούν την τοπική κοινωνία και το Δήμο, είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν
αιτήματος του Δήμου. Σε συγκεκριμένες
·
σημαντικές
αποφάσεις (π.χ. κατάρτιση προϋπολογισμού, επιχειρησιακού προγράμματος κ.λπ.)
το Συμβούλιο θα παίζει καθοριστικό ρόλο ως ο κεντρικός φορέας της
διαβούλευσης στο τοπικό επίπεδο.
·
Η
αναμόρφωση του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων, ώστε αυτό να
συγκροτείται από αιρετά μέλη, από τους ίδιους τους μετανάστες και πρόσφυγες
που κατοικούν στα όρια του Δήμου, καθώς και από εκπροσώπους των φορέων
αλληλεγγύης.
|
|
«ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» (Νόμος 3852/2010)
|
ΠΡΟΤΑΣΗ
|
|
Άρθρο 61:
Υποχρεώσεις δημάρχου,
αντιδημάρχου
και μελών επιτροπών
Άρθρο 65: Αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου
Άρθρο 62 & 63:
Σύσταση και λειτουργία Εκτελεστικής Επιτροπής – Αρμοδιότητες
|
ΔΗΜΑΡΧΟΣ
·
Είναι ο
πολιτικός προϊστάμενος του Δήμου και υπεύθυνος για την υλοποίηση του
προγράμματος της Δημοτικής Αρχής, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Δημοτικού
Συμβουλίου.
·
Εκλογή (ως
επικεφαλής του επιτυχόντος συνδυασμού) Εκπροσωπεί τον Δήμο.
·
Είναι
προϊστάμενος των υπηρεσιών. Συντονίζει και παρέχει κατευθύνσεις στο έργο των
αντιδημάρχων.
·
Εκδίδει
αποφάσεις και διοικητικές πράξεις σε εκτέλεση των αποφάσεων του Δημοτικού
Συμβουλίου.
ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΙ
·
Είναι
μονοπρόσωπα όργανα με πολιτική και διοικητική ευθύνη για ένα μέρος των
θεματικών τομέων δράσης του Δήμου, σε αντιστοίχηση με τις διοικητικές δομές
του Δήμου.
·
Ορισμός
(από το Δήμαρχο)
Ενδεικτικοί
τομείς ανάθεσης καθ’ ύλην αρμοδιοτήτων :
1)
Οικονομικά
2)
Κοινωνική Πολιτική
3)
Καθαριότητα – Πράσινο
4) Τεχνικές
Υπηρεσίες – Υποδομές
5)
Πολιτισμός – Αθλητισμός – Νεολαία
ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Είναι το
κεντρικό πολιτικό όργανο του Δήμου και έχει το τεκμήριο της αρμοδιότητας.
Εκλογή
Λαμβάνει
όλες τις σημαντικές για τη λειτουργία του Δήμου αποφάσεις. Είναι αρμόδιο για
τη λήψη όλων των πολιτικών και κανονιστικών αποφάσεων.
ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ
ΕΠΙΤΡΟΠΗ
·
Αποτελεί το
συλλογικό εκτελεστικό όργανο του Δήμου, κατ' αναλογία προς το Υπουργικό
Συμβούλιο. Σε αυτή μετέχει ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι.
·
Εκ του
νόμου σύνθεση Παρακολουθεί και συντονίζει την υλοποίηση του έργου της
δημοτικής αρχής.
·
Ασκεί
εκτελεστικού χαρακτήρα αρμοδιότητες που ασκεί σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο
|
|
«ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» (Νόμος 3852/2010)
|
ΠΡΟΤΑΣΗ
Ρύθμισης κυβερνησιμότητας" των Ο.Τ.Α.
|
|
Δεν υπάρχουν παρόμοιες προτάσεις – θέσεις
|
(α) Η
διαμόρφωση θεσμών και διαδικασιών «προδιαβούλευσης» πριν την εισαγωγή και
ψήφιση σημαντικών θεμάτων στο Δημοτικό Συμβούλιο, οι οποίοι θα λειτουργούν
και «παιδευτικά» ως προς τη διαμόρφωση συναινέσεων.
(β) Η
θέσπιση της «εποικοδομητικής άρνησης ψήφου», προκειμένου μία παράταξη που
επιθυμεί να μετέχει στη συζήτηση ενός θέματος να μπορεί – αρνούμενη ψήφο – να
επιτρέπει στη Δημοτική Αρχή να διαμορφώσει πλασματική πλειοψηφία.
(γ) Η
ενίσχυση του θεσμού του τοπικού δημοψηφίσματος ως τελικού καταφυγίου (ultimum
refugium) για τη λήψη αποφάσεων που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του
Δήμου/της Περιφέρειας, εφόσον δεν είναι δυνατή η επίτευξη συναίνεσης εντός
του Δημοτικού Συμβουλίου, βάσει ορισμένης διαδικασίας και χρονοδιαγράμματος.
(δ) Η
ενίσχυση των διατυπώσεων δημοσιότητας σε σχέση με τις συνεδριάσεις των
οργάνων των Ο.Τ.Α., ώστε να έχουν πραγματική ενημέρωση οι πολίτες και να
ασκείται στους αιρετούς πίεση και από την κοινή γνώμη.
|
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV
ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ
Άρθρο 85 Συνέλευση κατοίκων τοπικής κοινότητας
Στις τοπικές κοινότητες, με ευθύνη του εκπροσώπου της τοπικής
κοινότητας ή του προέδρου του συμβουλίου της τοπικής κοινότητας σε συνεργασία
με τον αρμόδιο
αντιδήμαρχο, καλούνται οι κάτοικοι και οι φορείς της τοπικής κοινότητας,
τουλάχιστον μια φορά κατ’ έτος σε συνέλευση, και προτείνουν στα αρμόδια όργανα
του δήμου, ανάλογα με το χαρακτήρα των αναγκών των κατοίκων της τοπικής
κοινότητας και τις προτεραιότητες για την τοπική ανάπτυξη, τις δράσεις που
πρέπει να αναλάβει ο δήμος ιδίως ως προς:
α) την παροχή κοινωνικών ή άλλων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των
κατοίκων της περιοχής τους,
β) τη λήψη μέτρων για την προστασία των ηλικιωμένων και των
παιδιών στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του δήμου,
γ) τα έργα που πρέπει να εκτελεστούν στην τοπική κοινότητα,
δ) την παροχή υπηρεσιών για την τουριστική αξιοποίηση και προβολή
της τοπικής κοινότητας,
ε) την εφαρμογή πολιτιστικών, ψυχαγωγικών και αθλητικών
προγραμμάτων και
στ) κάθε άλλο θέμα που αφορά την τοπική κοινότητα.
Για την ανωτέρω διαδικασία τηρούνται πρακτικά από υπάλληλο του
δήμου ενώ οι αποφάσεις για τα ανωτέρω θέματα λαμβάνονται από τους παρόντες με
σχετική πλειοψηφία.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V
ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
Θεσμοί
κοινωνικής συμμετοχής
1.
Ιστορικό – Υφιστάμενη κατάσταση
– Αξιολόγηση
Το ζήτημα της κοινωνικής συμμετοχής και ελέγχου, το
οποίο αποτελεί συνολικά ζητούμενο στη σύγχρονη εποχή, ως απάντηση στην κρίση
των θεσμών αντιπροσώπευσης, αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο επίπεδο της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, λόγω της φύσης της, των αρμοδιοτήτων της, που σε μεγάλο βαθμό
άπτονται του συνόλου των θεμάτων της καθημερινότητας, καθώς και της εγγύτητάς
της προς τους πολίτες.
Διαφόρων ειδών θεσμοί κοινωνικής συμμετοχής και
ελέγχου προβλέφθηκαν διαχρονικά σε όλα τα καταστατικά νομοθετήματα της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, καθώς και σε ειδικούς νόμους, χωρίς ωστόσο να έχουν εφαρμοστεί
επιτυχώς.
Οι τρεις βασικοί λόγοι περιορισμένης λειτουργίας των θεσμών κοινωνικής συμμετοχής και
ελέγχου υπήρξαν οι εξής:
1ον. Η υπερβολικά τυπική και γραφειοκρατική συγκρότηση και αντιμετώπιση
των συγκεκριμένων θεσμών, με αποτέλεσμα να μην δίνεται στις τοπικές
κοινωνίες η ευκαιρία να τους χρησιμοποιήσουν προκειμένου να παρέμβουν για
ζητήματα αιχμής.
2ον. Το γεγονός ότι προκρίθηκαν «οριζόντιοι» θεσμοί (λ.χ. Επιτροπές
Διαβούλευσης), με γενικό αντικείμενο, αντί της δημιουργίας θεσμών συμμετοχής
για επιμέρους θέματα, στους οποίους θα μπορούσαν να ενεργοποιούνται οι κατά
περίπτωση ενδιαφερόμενοι πολίτες.
3ον. Η περιορισμένη αποτελεσματικότητα των θεσμών κοινωνικής συμμετοχής
και ελέγχου, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις ο ρόλος τους προβλέφθηκε ως
συμβουλευτικός, ενώ η παράλειψη των Δημοτικών/Περιφερειακών Αρχών να
εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε σχέση με τέτοιου είδους συμμετοχικές
διαδικασίες συχνά δεν έχει καμία έννομη συνέπεια.
Βάσει των ανωτέρω,
κρίνεται ότι πρέπει να παρασχεθεί στους ΟΤΑ, αλλά πρωτίστως στις τοπικές
κοινωνίες, μία βεντάλια επιλογών, που θα είναι στη διάθεσή τους, ώστε να τις
αξιοποιούν με τρόπο εύκολο και ευέλικτο, χωρίς να εξαρτώνται από την κρατική εξουσία,
ανάλογα με το επίδικο κάθε φορά
ζήτημα και τον επιδιωκόμενο σκοπό, και οι οποίες θα οδηγούν
σε ορατό αποτέλεσμα, δεσμεύοντας τα αρμόδια όργανα των ΟΤΑ, αλλά και
του κράτους, ανάλογα και με τον ειδικότερο χαρακτήρα τους.
2
Πρόταση
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα
παραπάνω και τις πολιτικές κατευθύνσεις της μεταρρύθμισης, προκειμένου να
ενισχυθεί και να αναβαθμιστεί η άμεση συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων
και να προαχθεί ο κοινωνικός έλεγχος και η δημόσια λογοδοσία, των Δημοτικών και
Περιφερειακών Αρχών, προτείνεται η θεσμοθέτηση ή ενίσχυση των παρακάτω
διαδικασιών και
θεσμών.
3.
Τοπικά δημοψηφίσματα
Η διεξαγωγή τοπικού δημοψηφίσματος για σοβαρά θέματα που ανήκουν στην σφαίρα των
αρμοδιοτήτων των OTA α΄ βαθμού, προβλέπεται από την υφιστάμενη νομοθεσία (άρθρο
216 του ν.3463/2006). Ωστόσο, στην
πράξη, αυτή έχει καταστεί ανενεργή, καθώς η διεξαγωγή τοπικού
δημοψηφίσματος προϋποθέτει την έκδοση προεδρικού διατάγματος με πρόταση του
Υπουργού Εσωτερικών, το οποίο όμως ουδέποτε έχει εκδοθεί.
Προκειμένου ο θεσμός
του τοπικού δημοψηφίσματος να λειτουργήσει στην πράξη ως θεσμός ενδυνάμωσης της
τοπικής δημοκρατίας, προτείνεται :
1ον. Η αποσύνδεση της διενέργειας τοπικού δημοψηφίσματος από την έκδοση
του προεδρικού διατάγματος και επομένως από τη
βούληση της κεντρικής εξουσίας, και η εξαντλητική ρύθμιση κάθε σχετικού θέματος
στο πλαίσιο της παρούσας νομοθετικής πρωτοβουλίας.
2ον. Η θεσμοθέτηση της δυνατότητας διεξαγωγής τοπικού δημοψηφίσματος όχι
μόνο μετά από πρωτοβουλία των οργάνων του Δήμου, αλλά και κατόπιν λαϊκής
πρωτοβουλίας, με αίτημα ενός ικανού, όχι
όμως απαγορευτικού, αριθμού εκλογέων του Δήμου.
3ον. Η επέκταση του θεσμού του τοπικού δημοψηφίσματος και σε επίπεδο
Περιφέρειας, Περιφερειακής Ενότητας και Δημοτικής Ενότητας.
4ον. Η διεύρυνση των περιπτώσεων κατά τις οποίες μπορεί να διεξαχθεί
έγκυρα τοπικό δημοψήφισμα, ακόμα και για θέματα που δεν ανάγονται στη με τη
στενή έννοια αρμοδιότητα των ΟΤΑ, ώστε να είναι δυνατή η διεξαγωγή
(συμβουλευτικού υποχρεωτικά στην περίπτωση αυτή) δημοψηφίσματος γιακάθε θέμα
τοπικού ενδιαφέροντος.
4. Εισαγωγή
θεμάτων προς συζήτηση στα όργανα του Δήμου/
Στον Κώδικα Δήμων και
Κοινοτήτων υπήρχε αντίστοιχη πρόβλεψη (άρθρο 215 ν.3463/2006), σύμφωνα με την
οποία, οι δημότες μπορούν να καταθέτουν προτάσεις για την επίλυση διαφόρων
ζητημάτων αρμοδιότητας του Δημοτικού Συμβουλίου, οι οποίες συζητούνται υποχρεωτικά
στο συμβούλιο, εφόσον κατατεθούν από τουλάχιστον είκοσι πέντε άτομα.
Η πρόβλεψη αυτή
προτείνεται να διατηρηθεί και να επεκταθεί τόσο στα Περιφερειακά Συμβούλια, όσο
και στα Συμβούλια των Δημοτικών Ενοτήτων.
5.
Τοπικές συνελεύσεις
Ήδη, οι τοπικές συνελεύσεις
προβλέπονται, βάσει του άρθρου 85 του ν.
3852/2010 για τις Τοπικές
Κοινότητες.
Η ρύθμιση αυτή
προτείνεται να επεκταθεί και στις μικρές Δημοτικές Κοινότητες (π.χ. έως 5.000
κατοίκων), ενώ στις μεγαλύτερες Δημοτικές Κοινότητες, στις οποίες λόγω του μεγέθους
τους δεν είναι εύκολο να λειτουργήσει ο θεσμός, προτείνεται να καθιερωθεί, κατ’
αναλογία, η συνέλευση της γειτονιάς.
Οι τοπικές
συνελεύσεις προτείνεται να πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα,
περισσότερες από μία φορά το χρόνο, καθώς και κάθε φορά που προκύπτουν
σημαντικά ζητήματα προς επίλυση, με ευθύνη του προέδρου του συμβουλίου
δημοτικής ενότητας.
Η απόφαση της τοπικής
συνέλευσης θα εισάγεται υποχρεωτικά προς συζήτηση στο συμβούλιο δημοτικής
ενότητας ενώ ανάλογα με τις αρμοδιότητες που θα απονεμηθούν στα Συμβούλια των
Δημοτικών Ενοτήτων, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο σε κάποιες
περιπτώσεις να ζητείται η παροχή γνώμης από την τοπική συνέλευση.
6.
Ηλεκτρονική διαβούλευση – ηλεκτρονική τοπική δημοσκόπηση
Προτείνεται η
θεσμοποίηση των διαδικασιών της δημόσιας ηλεκτρονικής διαβούλευσης και της
τοπικής δημοσκόπησης με ηλεκτρονικά μέσα, ώστε να αξιοποιείται η τεχνολογία
προς όφελος των πολιτών, προωθείται η ενημέρωση και η ενεργός συμμετοχή τους σε
θέματα που αφορούν την καθημερινότητά τους ενώ ενισχύεται η αμφίδρομη σχέση
πολίτη – τοπικού κέντρου λήψης αποφάσεων.
Ειδικότερα, μέσω
ηλεκτρονικής πλατφόρμας που οι Δήμοι και οι Περιφέρειες θα μπορούν να
δημιουργήσουν στην ιστοσελίδα τους, οι πολίτες θα μπορούν να συμμετέχουν σε
διαβούλευση για πρωτοβουλίες και δράσεις της Δημοτικής/ Περιφερειακής Αρχής, να
απαντούν σε ερωτηματολόγια ανά θεματικές κατηγορίες που θα διερευνούν τις
απόψεις τους απέναντι σε δράσεις και πολιτικές του Δήμου/της Περιφέρειας, καθώς
και στη λειτουργία των υπηρεσιών τους, και να συμμετέχουν σε φόρουμ όπου θα
διατυπώνονται απόψεις επί θεμάτων που τους απασχολούν. Επίσης, οι πολίτες θα
καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήματα που αφορούν συγκεκριμένες πολιτικές που
πρόκειται να εφαρμόσει η Δημοτική/Περιφερειακή Αρχή και να καταγράφονται οι
απόψεις τους επί αυτών.
Για την είσοδο των πολιτών
στην πλατφόρμα, πρέπει να αναζητηθεί μέθοδος αυθεντικοποίησης.
7.
Δημοσιοποίηση των συνεδριάσεων των Δημοτικών ή
Περιφερειακών Συμβουλίων
Όλες οι συνεδριάσεις
του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και των επιτροπών αυτών θα πρέπει να
βιντεοσκοπούνται και να αναρτώνται στους διαδικτυακούς τόπους κάθε Δήμου και
Περιφέρειας, ενδεχομένως και επί ποινή ακυρότητας, προκειμένου να διασφαλιστεί
η άμεση και αποτελεσματική συμμόρφωση των αυτοδιοικητικών αρχών προς την
υποχρέωση αυτή.
Με την εν λόγω διαδικασία,
δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες για την άμεση ενημέρωσή τους για όλα τα
ζητήματα που απασχολούν το Δήμο/την Περιφέρεια και συζητούνται στα αρμόδια
όργανα, καθώς και για τις σχετικές εισηγήσεις. Μέσω δε της ηλεκτρονικής
πλατφόρμας που προαναφέρθηκε, θα μπορούσαν να εκφράζουν και τις απόψεις τους
επί αυτών.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VΙ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
(ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ)
. Γενικά
Η Δημοτική Συνέλευση της Κοινωνίας των Πολιτών είναι ένα ακόμη βήμα
για την ολοκλήρωση της δημοκρατικής λειτουργίας ενός Δήμου και έρχεται να
συμπληρώσει τους Απολογισμούς που πραγματοποιεί ο Δήμαρχος και η Δημοτική Αρχή
σύμφωνα με τους ισχύοντας νόμους και κανονισμούς.
Η μεγάλη και σημαντική διαφορά από τους μέχρι σήμερα απολογισμούς
πεπραγμένων των Διοικήσεων είναι ότι δίνεται στους Πολίτες – Δημότες η ευκαιρία
να παρακολουθούν αλλά κυρίως να συμβάλλουν ουσιαστικά στο σχεδιασμό και τον
έλεγχο της πορείας του Δήμου (8ο Κριτήριο Κ.Π.Α. & E.F.Q.M.
& S.W.O.T. Analysis εξωτερικοί παράγοντες)
Β.
Επικοινωνία
Βασική προϋπόθεση για την επιτυχή οργάνωση της Συνέλευσης είναι η όσο
το δυνατό πληρέστερη ενημέρωση των Πολιτών είτε μέσω του site του Δήμου, είτε
μέσω των τοπικών εφημερίδων (ηλεκτρονικών ή συμβατικών), είτε τέλος μέσω των
ηλεκτρονικών πινάκων.
Επίσης βασικό σημείο της ενημέρωσης των Πολιτών είναι η αποστολή
επιστολής του Δημάρχου προς όλους τους Φορείς και Συλλόγους που λειτουργούν και
δραστηριοποιούνται στο Δήμο.
Η ημερομηνία πραγματοποίησης της Συνέλευσης πρέπει να απέχει ικανό
χρόνο από αυτήν του προγραμματισμού της για να υπάρξει ικανός και αρκετός
χρόνος προετοιμασίας της Συνέλευσης.
Γ.
Οργάνωση
Για να μπορέσει η Συνέλευση να αποκτήσει όσο γίνεται καλύτερη γνώση
των απόψεων και των ανησυχιών της Κοινωνίας των Πολιτών θα πρέπει:
·
Να οριστούν συγκεκριμένες ημέρες του μήνα που θα ανακηρυχθούν
«ανοιχτές ημέρες» για την Κοινωνία των Πολιτών.
·
Να παραχωρηθεί χώρος στα Δημοτικά και Κοινοτικά Καταστήματα των
Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου όπου οι Σύλλογοι, οι Φορείς αλλά και οι Δημότες θα
μπορούν να συνευρεθούν και να συζητήσουν για τα προβλήματα και της
προτεινόμενες λύσεις κάθε μιας Δημοτικής Ενότητας καθώς επίσης να εκφράσουν τις
απόψεις τους.
·
Η τελική σύνοδος της Συνέλευσης θα πραγματοποιηθεί σε κατάλληλο χώρο
για να μπορεί να δοθεί η δυνατότητα τους Πολίτες να παρακολουθήσουν τις
συζητήσεις αλλά και να συναντηθούν με τους εκπροσώπους της Δημοτικής Αρχής, των
ΝΠΔΔ που εποπτεύονται από το Δήμο και τους εκπροσώπους των Συλλόγων και Φορέων
που δραστηριοποιούνται στο Δήμο.
Δ. Πλαίσιο των εργασιών της Συνέλευσης
Οι συζητήσεις στη σύνοδο της Συνέλευσης θα διεξαχθούν με πλαίσιο το
εξής πρόγραμμα:
1. Εισαγωγή του
Δημάρχου, με ενημέρωση για τη Συνέλευση και τις επαφές του με την κοινωνία των
πολιτών.
Για να συμπληρωθεί η ενημέρωση για τη Συνέλευση, η Γραμματεία της Συνέλευσης θα καταρτίσει σύνοψη των εισηγήσεων των
συμμετεχόντων Συλλόγων και Φορέων η οποία θα διανεμηθεί στα μέλη της
Συνέλευσης.
2.
Εισηγήσεις των εκπροσώπων των Δημοτικών Κοινοτήτων και των κοινωνικών
εταίρων.
Σε αναγνώριση του ρόλου τους ως γέφυρας ανάμεσα στη Συνέλευση και την
κοινωνία των πολιτών, αντιπρόσωποι των
Δημοτικών Κοινοτήτων και των κοινωνικών εταίρων θα κληθούν να παρουσιάσουν στη
συνεδρίαση τον προγραμματισμό και τα αποτελέσματα των που είχαν.
3. Εισηγήσεις των
εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών
Για να δοθεί στους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών η δυνατότητα
να απευθυνθούν άμεσα στη Συνέλευση, κάθε
ένα Σύλλογος ή Φορές θα πρέπει να
υποδείξει, για κάθε μείζονα τομέα ενδιαφέροντος, από έναν ομιλητή ο οποίος θα
εκφράσει τις συλλογικές τους απόψεις. Για μεγαλύτερη ευκολία, θα ήταν
καλό οι εκπρόσωποι των Συλλόγων και Φορέων να πραγματοποιήσουν νωρίτερα επαφές
για τη συμφωνία των εισηγήσεων
4. Εισηγήσεις για
τις συζητήσεις σε Δημοτικό επίπεδο
Αφού οι εισηγήσεις από την κοινωνία των πολιτών θα γίνουν με τον τρόπο
που περιγράφεται στην παραπάνω παράγραφο 3, ένα μέλος της Διοίκησης του Δήμου από κάθε εκπροσωπούμενη Δημοτική
Ενότητα θα κληθεί να παρουσιάσει, είτε προφορικά κατά τη διάρκεια της
συνεδρίασης, είτε γραπτά, την πρόοδο των προγραμμάτων σε επίπεδο Δημοτικής
Κοινότητας καθώς και τα μέχρι τώρα
συμπεράσματα.
Ε.
Ακόλουθες ενέργειες
Πέρα από τα θέματα που θα ανακύψουν κατά τη συνεδρίαση πρέπει να
δρομολογηθούν τα εξής:
1.
Να δοθεί η δυνατότητα στους εκπρόσωπους των
Συλλόγων και Φορέων, για θέματα γενικού η τοπικού ενδιαφέροντος, να επικοινωνούν με τις Υπηρεσίες του Δήμου
που διαθέτουν σχετική εμπειρία και τεχνογνωσία.
2.
Να οργανωθεί ζωντανή συζήτηση στο διαδίκτυο
με το Δήμαρχο και τους Αντιδημάρχους.
3.
Η Διοίκηση του Δήμου πρέπει να συνεχίσει,
κατά το δυνατόν, να αναθέτει σε ένα από τα μέλη της να παρευρίσκεται στις
τακτικές ενημερωτικές συνεδριάσεις που οργανώνουν οι Δημοτικές Κοινότητες.
